Nữ chính 'Vườn sao băng' tiêu xài hoang phí, không có nhà ở sau ly hôn?
Thời gian qua, Bộ TN-MT thường xuyên phối hợp với Bộ NN-PTNT theo dõi, đôn đốc các địa phương xử lý triệt để ô nhiễm tại các làng nghề ô nhiễm đặc biệt nghiêm trọng.Cơ quan chưa trả lời bạn đọc 11.12.2023
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Trong tháng 9 chỉ mới có 1 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp
Chịu ảnh hưởng của đợt không khí lạnh mới, đỉnh Fansipan đã chính thức đón đợt tuyết rơi đầu tiên của năm mới Ất Tỵ vào ngày 26.1.2025. Càng về đêm, nhiệt độ tiếp tục giảm sâu, tuyết rơi dày hơn và đến sáng 27.1, cả một vùng rừng Hoàng Liên từ độ cao 2.800 mét đến đỉnh Fansipan đã được phủ một lớp tuyết trắng tinh khôi.Cảnh tượng ngoạn mục khi cả không gian rộng lớn của nóc nhà Đông Dương chìm trong lớp tuyết trắng khiến nhiều du khách không khỏi xuýt xoa, trầm trồ. Tuyết phủ lên Đại tượng Phật A Di Đà và lắng đọng trên quần thể tâm linh Fansipan, khiến khung cảnh vốn đã tuyệt đẹp này càng trở nên huyền ảo, mơ màng như chốn bồng lai tiên cảnh.Sáng 27.1, cáp treo Sun World Fansipan Legend đã đưa những du khách đầu tiên lên đỉnh, để họ tận mắt chiêm ngưỡng khung cảnh ấn tượng này. Nhiều người không khỏi phấn khích, tranh thủ ghi lại những khoảnh khắc tuyệt vời bằng máy ảnh và điện thoại, hoặc tham gia ném bóng tuyết, nặn người tuyết.Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia dự báo những ngày tới miền Bắc sẽ chìm sâu trong không khí lạnh. Mưa tuyết tại Fansipan sẽ còn tiếp diễn. Nhiệt độ ở đỉnh núi sẽ duy trì ở mức -5 độ đến 0 độ, tạo điều kiện lý tưởng để du khách tiếp tục trải nghiệm tuyết rơi chỉ có tại miền núi phía Bắc Việt Nam.Đặc biệt, dù thời tiết trên đỉnh lạnh giá, không khí vui xuân dưới chân núi lại vô cùng ấm áp, trời hửng nắng. Chỉ còn vài ngày nữa, Fansipan sẽ tổ chức Hội xuân Mở Cổng Trời, với vô vàn hoạt động đặc sắc đậm đà bản sắc văn hóa Tây Bắc, như chợ phiên vùng cao với sự tham gia của 100 nghệ nhân bản địa, các lễ hội dân tộc thiểu số vào cuối tuần, cùng nghi lễ thượng cờ 3 lần mỗi ngày trong những ngày đầu năm mới. Với sự xuất hiện của tuyết rơi và hàng loạt hoạt động vui xuân sôi động, Fansipan chắc chắn sẽ là điểm đến tuyệt vời để du khách đón một cái Tết thật đặc biệt.
Chương trình Bạn muốn hẹn hò tập 1.076 lên sóng cùng Quyền Linh và Ngọc Lan mai mối cho hai khách mời cùng tuổi. Chàng trai Trần Vũ Khanh (30 tuổi, Bình Phước), là nhà sáng tạo nội dung trên mạng xã hội, được ghép đôi với Trần Thị Thu Huyền, là thủ kho dược, làm việc tại TP.HCM.Giới thiệu về bản thân, Vũ Khanh cho biết anh luôn chú trọng chăm sóc sức khỏe, cố gắng cho công việc, có lối sống tiết kiệm, hướng đến cho tương lai. Vũ Khanh kể anh có nhiều trải nghiệm trong cuộc sống và công việc. Trước đây, anh theo học ngành báo chí truyền thông, sau đó tự nguyện đăng ký nghĩa vụ quân sự. Sau khi ra quân, anh thử sức với một số công việc trước khi quyết định chuyển hướng sang sáng tạo nội dung.Dù có nhiều kinh nghiệm trong cuộc sống, nhưng Vũ Khanh lại thiếu trải nghiệm trong tình yêu khi chưa từng trải qua mối tình nào. Anh còn khiến cả Quyền Linh và Ngọc Lan bất ngờ khi thừa nhận rằng "không có cảm xúc" với chuyện yêu đương. Nam MC không khỏi ngạc nhiên và đùa rằng: "Em như thế này thì sao lại không có người yêu được? Em chưa tán tỉnh, nói chuyện với con gái, vậy có tán tỉnh con trai không? 30 tuổi rồi mà vẫn chưa có người yêu thì thật lạ!".Về phía Thu Huyền, cô cho biết đã trải qua ba mối tình. Cô chia sẻ mối tình đầu trải qua thời đi học, đến khi ra trường thì mỗi người một công việc, không còn giữ liên lạc nên chia tay. Mối tình tiếp theo của Thu Huyền gắn bó được 2 năm. "Khi xảy ra mâu thuẫn về vấn đề nào đó, tôi chỉ thích nói một lần duy nhất, nếu vấn đề lặp lại, tôi sẽ không nói nữa. Bạn kia cũng không nói, dần dần tình cảm nhạt dần và cả hai chia tay trong im lặng", cô kể.Thu Huyền cho biết thêm, hiện tại cũng có nhiều người làm mai mối, nhưng quá trình tiếp xúc, trò chuyện, cô cảm thấy không phù hợp. Đến chương trình, cô đặt hình mẫu bạn trai cao trên 1,7m, gương mặt sáng. Về tính cách, cô thích người có năng lượng tích cực, biết quan tâm bạn gái, trưởng thành.Về chuyện hẹn hò, Vũ Khanh cho rằng khoảng cách giữa Bình Phước và TP.HCM không là vấn đề nếu cả hai dành tình cảm cho nhau. Anh cũng đề cập với Thu Huyền về việc sống cùng mẹ nếu cả hai tiến tới hôn nhân. Vũ Khanh thuyết phục: "Bố anh mất rồi, nhà anh chỉ còn mẹ và em gái. Trách nhiệm của anh là phải lo cho gia đình, lo cho mẹ. Anh ước nếu mình còn bố thì bố mẹ có thể lo cho nhau. Anh không thể để mẹ một mình được, vậy nên ít nhất anh phải ở gần mẹ. Anh là kiểu người sống thiên về gia đình, nếu có tổ ấm riêng, anh chắc chắn sẽ san sẻ công việc cùng với vợ của mình. Sau này, chúng ta có thể tìm hiểu, trò chuyện nhiều hơn. Anh hy vọng chúng ta có cơ hội nói chuyện để hiểu nhau hơn".Kết thúc cuộc trò chuyện, Vũ Khanh và Thu Huyền đã cùng bấm nút hẹn hò, cho nhau cơ hội để tiến xa hơn. Giây phút màn hình trái tim sáng đèn, Quyền Linh và Ngọc Lan vui mừng, gửi lời chúc, mong cả hai sớm nên duyên vợ chồng.
SJC 'rơi' gần 2 triệu đồng/lượng sau yêu cầu kiểm tra ngay thị trường vàng của Chính phủ
Sự ra mắt của ứng dụng Gonta đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao trải nghiệm chơi golf cho người dùng trong nước. Không chỉ đơn thuần là một ứng dụng golf, Gonta còn là một người bạn đồng hành đáng tin cậy cho golfer với nhiều tính năng nổi bật.Đầu tiên có thể kể đến là tính năng Handicap thông minh - công cụ tính toán điểm chấp chính xác, giúp golfer theo dõi và cải thiện phong độ của mình dựa trên lịch sử thi đấu.Trong khi đó, bản đồ GPS chi tiết cung cấp bản đồ sân golf rõ nét và chính xác nhất, giúp người chơi dễ dàng định hình địa hình và lên kế hoạch cho từng cú đánh. Theo thông tin từ GSS, Gonta hiện có bản đồ của 66 sân golf tại Việt Nam, nhiều hơn bất kỳ ứng dụng nào khác.Ứng dụng cũng mang đến khả năng kết nối cộng đồng, cho phép người dùng tạo nhóm chơi, chia sẻ trải nghiệm với bạn bè và quản lý các câu lạc bộ golf, từ việc tổ chức sự kiện đến quản lý quỹ một cách có hiệu quả.Bên cạnh đó, Gonta cũng cung cấp các báo cáo chi tiết về hiệu suất chơi, từ đó giúp golfer nhận diện điểm mạnh và điểm yếu của mình, từ tỷ lệ đánh lên cờ đến phong độ trong các trận đấu gần đây. Đặc biệt, trợ lý ảo Gonta AI sẽ hỗ trợ các golfer trong việc hiểu rõ luật golf, giúp người chơi tự tin hơn trong mọi tình huống trên sân.Ông Nguyễn Trọng Hóa, Giám đốc GSS, chia sẻ: "Chúng tôi đã có hơn một năm cung cấp dịch vụ miễn phí dưới tên gọi Ghandicap, đã nhận được ủng hộ của golfer trong nước. Hơn 10.000 người dùng Ghandicap một năm qua là động lực để GSS chính thức ra mắt Gonta. Hiện ứng dụng Gonta cập nhật bản đồ 66/70 sân golf hiện có của Việt Nam, nhiều nhất trong tất cả các ứng dụng về golf trong và ngoài nước đã có".GSS cam kết sẽ tiếp tục tập trung vào sản xuất phần mềm cho thị trường golf trong nước như: Gonta dành cho cộng đồng các golfer, GMS cho quản lý vận hành sân golf và… nhiều sản phẩm sẽ ra mắt trong tương lai gần.Ứng dụng hiện đã có mặt miễn phí trên CH Play (Andrroid) và Apple Store (iOS), hứa hẹn mang đến trải nghiệm chơi golf tuyệt vời cho người dùng.